‘Wij geven niet op tot er meer aandacht is voor antifungale resistentie’

Schimmels die ongevoelig zijn voor geneesmiddelen, vormen een serieuze bedreiging voor de gezondheidszorg. Nederland heeft de hoogste resistentiegraad tegen antifungale geneesmiddelen van de wereld. ‘Er is meer bewustwording nodig onder zorgprofessionals en het publiek om dit probleem, dat levensbedreigend is voor zwakke patiënten, aan te pakken.’

Arzu Gurkan (Director Medical Affairs  bij Gilead) en Hilleke Doon (senior Therapeutic Specialist bij Gilead) zetten zich dagelijks in om ernstig verzwakte patiënten met invasieve fungale (schimmel) infecties (IFI’s) zo goed mogelijk te helpen. IFI’s worden veroorzaakt door verwekkers zoals candida en aspergillus. Ze zitten niet op de huid- of slijmvliezen, maar op andere plaatsen in het lichaam, bijvoorbeeld in de bloedbaan, longen, lever of hersenen. Invasieve infecties kunnen leiden tot ernstige complicaties, met dikwijls de dood tot gevolg.

Complex
De diagnostiek en behandeling van IFI’s is complex. Het gaat vaak om patiënten met een verzwakt immuunsysteem – bijvoorbeeld als gevolg van kanker, aids of andere ernstige ziektes – die er een schimmelinfectie bij krijgen. Gurkan: ‘Een aanzienlijk deel van deze patiënten krijgt momenteel niet de optimale behandeling. Tijdige diagnose, start en beëindiging van de antifungale behandeling, zijn de grootste uitdagingen. Door diagnostische hindernissen wordt een aanzienlijk deel van de patiënten overbehandeld. Dat leidt tot bijwerkingen, resistentie tegen de behandeling en onnodige kosten. Effectieve behandeling van IFI’s vraagt om vroegtijdige start en een gepersonaliseerde therapie.’

Nederlands fenomeen
‘Antifungale resistentie is een typisch Nederlands probleem’, vertelt Doon. ‘Nergens ter wereld is de resistentie van Aspergillus fumigatus tegen azolen zo hoog als in Nederland.’ Volgens Gurkan is het overmatig gebruik  van antifungale middelen in de landbouw een belangrijke oorzaak van de toenemende resistentie. Zij pleit voor scherpere regelgeving voor fungiciden in de landbouw en meer rationeel gebruik van deze middelen in de kliniek.

Ook goed nieuws
‘Gelukkig is er in Nederland steeds meer aandacht voor behandeling van infecties’, vertelt Doon. ‘Wij zijn één van de weinige landen die actief screent op resistente Aspergillus fumigatus-stammen. En dankzij een vernieuwde richtlijn van de Stichting Werkgroep AntibioticaBeleid (SWAB), is er veel aandacht ontstaan voor tijdige diagnostiek, antifungale behandeling en screening op azole-resistentie.’

Arzu Gurkan, Director Medical Affairs bij Gilead en Hilleke Doon, Senior Therapeutic Specialist bij Gilead).

Educatie
‘Het antifungale veld is slechts een klein onderdeel binnen de antimicrobiële wereld, maar wij zetten ons in om de kennis hierover te vergroten’, zegt Doon. ‘We organiseren als team educatieve bijeenkomsten, maar stellen ook medische informatie beschikbaar via digitale kanalen.’

Verbinding
Doon: ‘Het is ons streven om de kennis over invasieve schimmelinfecties binnen álle disciplines te vergroten: naast de hematologie besteden we aandacht aan de intensive care-units, omdat zelfs patienten met een intact immuunsysteem deze infecties kunnen ontwikkelen. In die zin hebben we als geneesmiddelenbedrijf een unieke positie. Wij hebben een kijkje in de keuken van veel ziekenhuizen. Daarom zijn we bij uitstek in staat om mensen met elkaar te verbinden en kennis te delen door optimaal gebruik te maken van expertise van behandelaren en onze eigen kennis.’

Goud
‘De impact die ik vanuit mijn werk kan maken op het leven van patiënten en hun naasten, is mijn belangrijkste driver’, zegt Doon die al zeventien jaar werkzaam is in de geneesmiddelensector. ‘In gesprek zijn met behandelaren en het vieren van overwinningen als een patiënt daadwerkelijk baat heeft gehad bij een behandeling, dat is voor mij goud waard. Ik ben blij dat ik kan bijdragen aan de behandeling van ziektebeelden met zo’n hoge medische noodzaak zoals IFI’s.’

Gurkan: ‘Ik krijg elke dag de kans om bij te dragen aan de kwaliteit van leven van veel patiënten. Vroeger vanuit de rol van arts, maar sinds 2008 als medisch expert bij Gilead Sciences. Vorige week ontving ik nog een bericht van een medisch specialist die me bedankte voor de informatie die ik had gestuurd over IFI. Hierdoor was hij in staat om op tijd te starten met een passende behandeling van een kind met acute lymfatische leukemie. Dit soort interacties die behandelaars in staat stellen goed onderbouwde beslissingen te nemen, daarvoor doe ik dit werk.’